You are currently viewing PUSZCZA BORECKA

PUSZCZA BORECKA

Puszcza Borecka jest niezwykłym zakątkiem w północno-wschodniej Polsce, gdzie możemy znaleźć malownicze krajobrazy, zetknąć się z atmosferą pradawnych puszcz Jaćwingów i Prusów.

Piękno dzikiej przyrody przeplata się tu z bogactwem przeszłości historycznej siegajacej VI wieku, kiedy ludy bałtyjskie kolonizowały Sudowię (Jaćwież). Waleczne plemiona Jaćwingów prowadziły stąd liczne łupieżcze najazdy na tereny księstw ruskich i polskich. W tym czasie na terenie rozległych obszarów puszczańskich powstały brukowane dukty i grodziska, których ślady można znaleźć do dziś. W drugiej połowie XIII wieku plemienne państwo Jaćwingów upadło pod naporem Rusi, Polski i Zakonu Krzyżackiego. Przez Puszczę przetoczyły się później plemiona ruskie oraz polsko-mazowieckie. W XIX wieku akcja germanizacyjna dosięgła również mieszkańców Puszczy. Okrucieństwa I i II wojny światowej też ich nie ominęły. Po II wojnie światowej, decyzją zwycięskich mocarstw, Puszczę Borecką, jak i całe Mazury, przyznano Polsce.

Współczesne granice Puszczy Boreckiej zaczęły kształtować się w XVII wieku. Pierwotny wielogatunkowy drzewostan Puszczy był przebudowywany w ciągu ostatnich 200 lat na monokultury świerkowe. Zostały one zniszczone w latach 1795 – 98 i 1853 – 57 przez brudnicę mniszkę. Ogromne szkody zostały z czasem powstrzymane. Obecny obraz Puszczy ukształtował się przede wszystkim w wyniku samoodnowienia ekosystemów.

Puszcza Borecka wyróżnia się z rolniczego krajobrazu Pojezierza Ełckiego – zwartym kompleksem lasów. Zajmuje powierzchnię 229 km2 z czego 91,8% porastają lasy. Dominują wśród nich grądy rosnące w centralnej i zachodniej części Puszczy. Bory występują we wschodniej części kompleksu i na południe od jezior Łaźno i Litygajno. Łęgi tworzą wąskie pasma wzdłuż cieków wodnych. Najmniejszą powierzchnię porastają olsy. Występują one nieregularnie w obrębie jezior Pilwąg, Łaźno i Szwałk Wielki.

W Puszczy Boreckiej znajdują się liczne torfowiska. Charakterystyczna jest duża ilość źródlisk oraz liczne jeziora polodowcowe. Do największych z nich należą Łaźno (562,4 ha), Szwałk Wielki (213,4 ha), Litygajno (162,1 ha), Pilwąg (135,1 ha). Na terenie Puszczy jest dobrze rozwinięta sieć rzeczna. Największym ciekiem jest Czarna Struga.
Dopełnieniem malowniczego krajobrazu Puszczy są zbiorowiska pastwiskowo – łąkowe. Spośród nich na uwagę zasługują wilgotne łąki rdestowo – ostrożeniowe, spotykane na całym obszarze Puszczy oraz sporadycznie występujące łąki z ostrożeniem łąkowym na zabagnionych łąkach torfowych.

Puszcza Borecka należy do najcenniejszych obszarów leśnych Pojezierza Mazurskiego. Charakteryzuje się dużym stopniem naturalności zbiorowisk roślinnych, typowych dla geobotanicznego Działu Północnego. Gatunkami lasotwórczymi są dąb szypułkowy , grab zwyczajny, lipa drobnolistna, jesion wyniosły, olcha czarna, klon zwyczajny brzoza omszona i świerk pospolity.
Na obszarze Puszczy Boreckiej rośnie około 320 gatunków roślin naczyniowych w tym 38 chronionych. Puszcza jest siedliskiem tak rzadkich gatunków jak sit torfowy, wielosił błękitny, stokłosa Benekena, czerwiec trwały, dziurawiec skąpolistny, podkolan zielonawy, listera sercowata, gnieźnik leśny, kotewka orzech wodny, cis pospolity.
Na drzewach rośnie około 90 gatunków porostów. Są wśród nich brodaczki i duże porosty listkowate najbardziej wrażliwe na skażenie powietrza atmosferycznego dwutlenkiem siarki. Ich obecność świadczy, że Puszcza pozostaje pod nieznacznym wpływem zanieczyszczonego powietrza.

PUSZCZA BORECKA – w puszczy licznie występują duże ssaki: żubr, łoś, jeleń, sarna i dzik. Wśród drapieżników pospolite są lis i jenot. Występuje tu stała populacja wilków licząca około10 sztuk oraz jedna para rysi.

Naturalny charakter roślinności Puszczy stwarza dogodne warunki rozwoju drobnych ssaków. Występują tu norniki, myszy, rzęsorek rzeczek oraz ryjówki – malutka i pospolita.
Puszcza Borecka jest ostoją ptactwa o znaczeniu europejskim. Gnieździ się tu 141 gatunków ptaków. Większość z nich stanowią gatunki związane z biotopami leśnymi między innymi bielik, orlik krzykliwy, rybołów, bocian czarny, dzięcioł białogrzbiety. Na terenach podmokłych i jeziorach można spotkać rybitwę zwyczajną, żurawia, siewkę rzeczną. Puszcza stwarza dobre warunki do rozwoju płazów. Licznie występuje tu żaba moczarowa. Można też spotkać ropuchę paskówkę, kumaka nizinnego, grzebiuszkę ziemną i coraz rzadziej rzekotkę drzewną.

W jeziorach Puszczy Boreckiej występują zróżnicowane zbiorowiska roślinne. W niektórych z nich stwierdzono obecność kilku gatunków ramienic. Wszystkie one są wpisane na „Czerwoną listę roślin wymierających i zagrożonych w Polsce”. Poza tym w jeziorach np.: Litygajno, występują rzadkie gatunki takie jak rdestnica nitkowata, rdestnica wydłużona, wolfia bezkorzeniowa.
W wodach Puszczy żyje 26 gatunków ryb, wśród nich sieja, sielawa, szczupak, płoć, leszcz oraz gatunki obce rodzimej faunie takie jak peluga, amur biały, tołpyga pstra introdukowane do jezior.

Puszcza Borecka jest administrowana przez: Nadleśnictwo Borki z siedzibą w Kruklankach i Nadleśnictwo Czerwony Dwor. Tylko niewielka, najciekawsza jej część jest wyłączona z użytkowania i objęta ochroną rezerwatową. Leśnicy gospodarujący zasobami przyrodniczymi muszą ciągle poszukiwać rozsądnego kompromisu między potrzebami intensyfikacji produkcji leśnej a koniecznością ochrony cennych ekosystemów. Działania podejmowane w ostatnich latach przez nadleśnictwa dają nadzieję, że Puszcza Borecka na długo zachowa swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe.

Na terenie Puszczy utworzono cztery rezerwaty przyrody. Najstarszym z nich jest rezerwat Borki – utworzony w 1958r. Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki powołano w 1975r., dwa pozostałe – Mazury i Lipowy Jar – w 1981 r.
W pobliżu wsi Mazury znajduje się jezioro Birek objęte ochroną w formie użytku ekologicznego. Położony pomiędzy Puszczą a wsią kompleks jeziorno – błotny o powierzchni ok. 70 ha jest miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków. Wiosną można tu usłyszeć bąka, którego obecność zdradza wieczorne i nocne intensywne buczenie samców. Znajdują tu doskonałe warunki do gniazdowania kaczka krzyżówka, cyraneczka, łabędź niemy i inne.

Puszczę Borecką opisała Wiktoria Milewska
http://wiktoriamilewska.webpark.pl/puszcza.htm

Dodaj komentarz